پذیرش دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی، چرا؟

مقدمه: در ایران پیشنهاد پذیرش دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی به دفعات مطرح شده‌ است. در سال 1356، سه دوره پذیرش از مقطع کارشناسی وجود داشت. پس از انقلاب در دی‌ماه 1382 شورای عالی برنامه‌ریزی مقرر داشت که این نوع پذیرش به‌صورت آزمایشی انجام شود تا آثار آن مورد بررسی قرار گیرد. از آن‌جا که این موضوع همچنان مطرح است، مطالعه جامعی در این راستا انجام گرفت تا مشخص گردد انگیزه اصلی تغییر مقطع پذیرش در ایران چه می‌تواند باشد. روش کـار: این مطالعه از دو قسمت بررسی تجربیات دانشگاه‌هایی که به این شکل دانشجو می‌پذیرند و نیز مطالعه کیفی تشکیل شده‌ است. در بخش اول، گزارش‌های دانشکده‌‌های پزشکی که از مقطع کارشناسی دانشجو می‌پذیرند، مورد بررسی قرار گرفتند. بخش کیفی مطالعه که با شناسایی کلیه ذی‌نفعان شروع شد، شامل 5 بحث متمرکز گروهی و 7 مصاحبه عمیق فردی است. پنج بحث گروهی متمرکز با دانشجویان پزشکی سال اول و ششم، دانشجویان سال چهارم رشته‌های علوم، اساتیدی که در مراکز توسعه آموزش خدمت می‌کنند یا در زمینه آموزش فعالیت‌های زیادی انجام داده‌اند و استادان دوره علوم‌پایه پزشکی انجام شد. هفت مصاحبه عمیق فردی با جمعی از اعضای شورای عالی برنامه‌ریزی که دو نفر از آنان با این روش در سال 1356 تحصیل نموده‌ بودند انجام گرفت تا تجزیه و تحلیل ذی‌نفعان در این راستا صورت‌پذیرد و بستر موجود برای این تغییر مشخص گردد. یافته‌ها: دانشجویان پزشکی همگی عقیده داشتند که انتخاب رشته‌ پزشکی در حال حاضر آگاهانه و از روی علاقه واقعی به این رشته نمی‌باشد، تقریباً همه موافق بودند که با تغییر روش، امکان انتخاب افراد با بلوغ شخصیتی بیشتر فراهم می‌شود. دانشجویان رشته‌های علوم در کل با انجام این طرح موافق بودند. در مورد تقویت علوم پایه نظر اغلب افراد این بود که برای رسیدن به این هدف باید به رشته‌های علوم بهای بیشتری داده شود و بودجه بیشتری برای تحقیقات در این زمینه‌ها درنظر گرفته شود. در کل تمام اساتید شرکت کننده در بحث گروهی با این طرح موافق بودند و آن را گامی مؤثر برای انتخاب آگاهانه رشته پزشکی و ارتقای وضعیت علوم‌ پایه در کشور می‌دانستند؛ هیچ یک از این اساتید نتیجه کنکور سراسری را ملاک گزینش صحیح دانشجو نمی‌دانستند. اکثر افرادی که مورد مصاحبه قرار گرفتند (همه به استثنای یک نفر) به تأثیر مثبت این طرح بر تقویت علوم‌ پایه در دوران پزشکی اشاره نمودند. تمام مصاحبه شوندگان تغییر اساسی در محتوای آموزشی را همراه با تغییر شیوه گزینش دانشجو ضروری می‌دانستند و می‌خواستند که این برنامه از پیش تعیین شده باشد. اکثریت مصاحبه شوندگان به افزایش سن دانشجویان در زمان فارغ‌التحصیلی به عنوان مشکل اصلی طرح اشاره نمودند. عدم وجود استادان و مدرسین با نگرش علوم‌پایه به‌عنوان مشکل دیگر طرح توسط تقریباً نیمی از آنان مطرح شد. نتیجه‌گیری: دلیل اصلی تغییر مقطع پذیرش در دانشگاه‌هایی که این سابقه را دارند، پذیرش دانشجویان با بلوغ فکری بیشتر بوده، در حالی که موارد مطرح شده در ایران، ارتقای علوم‌پایه پزشکی، تقویت ارتباط علوم پایه و علوم بالینی، انتخاب آگاهانه‌تر رشته پزشکی و نیز امکان گزینش دانشجویان با خصوصیات فرا‌شناختی مناسب است.